Masz problem ?
zapytaj o pomoc ekspertów
Mianem wcześniaka określa się dziecko, które urodziło się przed 37 tygodniem ciąży i waży poniżej 2500 gramów. Im dziecko jest w brzuchu mamy dłużej, tym ma większe szanse na przeżycie.
Gdy maluch urodzi się w 35-37 tygodniu ciąży i nie ma wad wrodzonych, ma prawie 100% szans na przeżycie.
Waga urodzeniowa dziecka w tym czasie powinna wynosić od 1800gram wzwyż. Duży odsetek mam rodzi dziecko w tym okresie ciąży i traktuje się te dzieci jako donoszone, bo mają wagę powyżej 2500gram. Widać jednak u takiego malucha cechy wcześniactwa np. skóra dziecka pokryta jest mazią płodową.
Gdy poród nastąpi w 30-34 tygodniu ciąży, maluszek może ważyć od 1100-2500 gramów. U takich wcześniaków najczęściej spotyka problemy z oddychaniem oraz utrzymaniem przez nie temperatury ciała. Te dzieci mają około 98% szans na przeżycie.
Gdyby poród dziecka wystąpił w 26-29 tygodniu ciąży, to szanse przeżycia tego dziecka będą w zależności od wieku ciąży. Im jest większy wiek ciążowy, tym szanse na przeżycie tego dziecka się zwiększają.
I tak w 26-29 tygodniu ciąży daje maluchowi 90-95% szans na przeżycie.
Około 65% wcześniaków w wieku do 3 lat zrównuje się z dziećmi z porodów donoszonych pod względem rozwoju psychomotorycznego.
Ale musisz pamiętać, dziecko urodzone wcześniej niż na to wskazuje przewidywany termin porodu, musi zawsze nadrobić czas wcześniejszego przyjścia na świat. Gdy poród nastąpi np. jeden miesiąc wcześniej, maluch może nadrabiać ten miesiąc nawet kilka lat.
Rozwój wcześniaka ocenia się na podstawie wieku tzw. korygowanego czyli jeśli dziecko urodziło się w 30 tygodniu ciąży, a teraz ma 4 miesiące traktuje się go jakby miało półtora miesiąca.
Dziecko urodzone jako wcześniak w wieku około 7 lat można go umieścić w tabeli rozwoju, na równi z dziećmi urodzonymi z porodów donoszonych. Jednak ich rozwój w zależności którym miesiącu ciąży się urodziło należy stymulować.
Porody przedwczesne powinny odbywać się w szpitalach o referencyjności trzeciego stopnia. Te szpitale są przygotowane do odpowiedniej pielęgnacji i leczenia dziecka.
Wygląd wcześniaka znacznie różni się od wyglądu dziecka z porodu donoszonego. Jego waga, wzrost jestmniejszy.
Tkanka tłuszczowa jest bardzo cienka lub jej nie ma wcale. Skóra najczęściej na rączkach i stópkach jest pomarszczona, cienka, koloru ciemnoczerwonego.
Główka malucha jest stosunkowa duża do reszty ciała. Paznokcie u rączek i nóżek są cienkie, małe, nie wystają poza opuszkę palców.
Małżowiny uszne są bardzo cienkie. Z tego powodu musisz dbać o to, by przy zakładaniu czapki nie zaginać je, gdyż mogą ulec zniekształceniu.
Na rączkach i całym ciałku widać siatkę naczyń krwionośnych. Pępek wcześniaka nie znajduje się na środku brzuszka tylko nieco niżej. Mięśnie są słabo rozwinięte, wiotkie. Skóra pokryta jest mazią płodową i meszkiem.
Częściej występują u tych dzieci dysplazja stawów biodrowych. Koniecznie musisz sprawdzić stawy biodrowe wcześniaka w USG po wyjściu ze szpitala.
Wcześniak ma niedojrzały jeszcze układ nerwowy, krwionośny, oddechowy i pokarmowy, dlatego jego pielęgnacja powinna być specyficzna. Dlatego dzieci urodzone wcześniej różnie się rozwijają. Niektóre są rozkojarzone, nadpobudliwe. Są z reguły niższe, szybciej zapadają na infekcje.
Wcześniaki tracą bardzo dużo ciepła i nie wszystkie potrafią korygować optymalną temperaturę ciała ze względu na bardzo dużą głowę w stosunku do reszty ciała oraz znikomą ilość albo brak tkanki tłuszczowej.
Wymagają bacznej obserwacji matki, częstszego karmienia więcej przytulania i kontaktu i cieplejszych ubrań.
Na spacer z takim maleństwem możesz się wybrać, gdy tylko będzie utrzymywał ciepłotę ciała do 37°C i w zależności od pory roku. Gdy w zimie jest duży mróz (-5°-7°C) oraz w lecie bardzo gorąco nie wybieraj się z dzieckiem na spacer.
Ogranicz wizyty gości, a szczególnie nie pozwalaj na odwiedziny osób i dzieci zakatarzonych, chorych. Maluch ma niedojrzały układ odpornościowy. Dopiero około 3 miesiąca życia dziecko wytwarza przeciwciała. W niektórych przychodniach dziecko otrzymuje przeciwciała, które go uodparniają na zakażenia.
Nie podnoś z łóżeczka dziecka zbyt szybko, nie hałasuj, nie włączaj głośnej muzyki. Światło w pokoju dziecka powinno być przyciemnione.
Jeszcze w czasie pobytu dziecka w szpitalu personel uczy wcześniaka synchronizować odruch ssania i połykania. Pierwsze dziecko odżywiane jest dożylnie, a następnie karmione jest sondą.
Początkowo matka ściąga mleko z piersi i jest ono podawane maluchowi. Gdy stan dziecka na to pozwala i maluch próbuje ssać proponuje mu się pierś mamy. Matki karmią najczęściej co 2 godziny.
Maluch z reguły possie chwilę i zmęczony zasypia. Podaje mu się wtedy najczęściej mieszanki przeznaczone dla wcześniaków lub też mleko matki.
Wybór sposobu karmienia wcześniaka zależy od szpitala. Mleko najczęściej podaje się strzykawką lub kieliszkiem do karmienia. Pierwsze dawki mleka są uzależnione od wieku dziecka. Początkowo jest to 2-5 ml co 2 godz.
W domu dzieci karmione są na żądanie. Będzie ci potrzebny laktator do ściągania pokarmu. W czasie karmienia obserwuj dziecko.
Temperatura w pomieszczeniu, w którym przebywa wcześniak powinna wynosić 21°- 22°C, a w czasie przewijania czy kąpieli powinna wynosić około 25°C.
Kąp malucha nie dłużej jak 15 minut. Wraz ze wzrostem i dojrzałością dziecka możesz kąpiel wydłużać w czasie.
Stosuj do kąpieli łagodne kosmetyki przeznaczone dla wcześniaków. Najlepiej sprawdź jakimi kosmetykami pielęgnowano dziecko w szpitalu. Będziesz pewna, że twój maluch nie jest na nie uczulony.
Do wody do kąpieli dodaj łagodnego środka nawilżającego skórę dziecka. Po kąpieli i osuszeniu dziecka natrzyj jego skórę oliwką.
Nie musisz kąpać dziecka codziennie. Gdy dziecko ma rączki i nóżki zimne nałóż na nie rękawiczki i skarpetki. W czasie sezonu grzewczego zaopatrz się nawilżacz powietrza.
Skóra wcześniaka ma bardzo mało tkanki tłuszczowej, dlatego też częściej jest narażona na odparzenia. Jest bardziej delikatna niż skóra noworodka donoszonego. Stosuj maści ochronne na pośladki dziecka, gdy używasz pieluszek tetrowych musisz je zmieniać po każdym oddaniu przez dziecko moczu i kupki. Pieluszki jednorazowe u wcześniaka powinnaś zmieniać co 2-3 godziny. Na rynku dostępne są jednorazowe pieluszki przeznaczone dla maleńkich dzieci. Są to: Fixies oraz pieluszki Huggies i Pampers.
Nie używaj chusteczek zapachowych do pielęgnacji pupy. Po każdorazowym podmyciu dziecka osusz jego pośladki i posmaruj kremem np. Bephanten.
Pamiętaj, że skóra dziecka urodzonego przedwcześnie ma ograniczoną zdolność do wyrównywania odczynu pH.
U wcześniaków często, nawet do roku, pojawiają się bezdechy i przyspieszenie akcji serca. Dlatego warto monitorować takie sytuacje i kupić monitor oddechu. Wcześniak po prostu zapomina sobie oddychać, wtedy wystarczy go pogłaskać czy przytrzymać za rękę i oddechy wracają do normy.
Wcześniaki zazwyczaj głośno oddychają ze względu na obrzęk śluzówki. Mają tzw. sapkę. Takie dzieci powinny być układane w pozycji półsiedzącej. Gdy wcześniaki po jedzeniu ulewają to sapka się u nich nasila.
Gdy twoje dziecko będąc jeszcze w szpitalu miało bezdechy, to teraz prawdopodobnie też je będzie miało. Natomiast, gdy nie było bezdechów, to jest mniejsza możliwość pojawienia się ich po przyjściu dziecka do domu.
Początkowo dziecko urodzone przedwcześnie po przyjściu do domu powinno spać w pokoju rodziców ze względu na możliwość szybszej reakcji.
Aby dziecko lepiej się rozwijało i rosło, gdy jest jeszcze w inkubatorze, idź do niego. Zapytaj, czy nie będzie miało wykonywanych zabiegów.
Opowiedz mu o jego tacie, czule do głaszcz, mów ciepłym głosem. Podczas twojej obecności przy dziecku i twojej stymulacji, zwiększa się aktywność dziecka, powoli ustępują bezdechy.
Dziecko szybciej przybiera na wadze, ma leprze napięcie mięśni, spokojniejszy sen, lepszy rozwój umysłowy. Takie dzieci szybciej są karmione piersią.
Poruszaj rączkami dziecka, jego nóżkami. Wykonuj ruchy prostujące i zginające (oczywiście za zgodą opiekującego się twoim dzieckiem personelem). Jest to tzw. stymulacja kinestetyczna.
W czasie pielęgnacji wcześniaka zachowaj ostrożność, czułość, bliskość. Bardzo dobrze jest postrzegane tzw. kangurowanie.
Matka czy ojciec dziecka rozpinają wierzchnią bluzę i pod okiem personelu kładą maluszka na piersiach przytulając go czule i głaszcząc. Dziecko czuje wtedy znany mu zapach skóry, bicie serca matki. Jest bezpieczne, spokojne.
Delikatny masaż powoduje lepszy rozwój dziecka. Szybciej reaguje na bodźce. Gdy rodzice kangurują dziecko szybciej się ono rozwija i rośnie.
W szpitalach stosuje się w inkubatorach dla dzieci tzw. gniazda. Maluchy bardzo się wtedy uspokajają i szybciej wracają do zdrowia. To gniazdo przypomina im życie wewnątrzmaciczne. Gniazdo jest uszyte w kształcie rogala z miękkiej bawełny i wypełniony jest maleńkimi kulkami, dobrze dopasującymi się do ciałka dziecka. Możesz go nadal stosować u dziecka w domu.
Szczepienia wcześniaka musza być uzgadniane z lekarzem. Najczęściej stosuje się szczepionki skojarzone w celu ograniczenia ilości wkłuć. Dodatkowo wcześniaki szczepione są przeciwko pneumokokom. Opracowany jest specjalny program szczepień wcześniaków.
Przy pielęgnacji wcześniaka zwracaj uwagę:
Dziecko będzie wypisane do domu, gdy będzie utrzymywało ciepłotę ciała, będzie dobrze ssało pierś (koordynuje dobrze ssanie i połykanie z oddechem), dobrze przybiera na wadze i nie ma bezdechów.
Gdy dziecko nie osiągnie wagi 2 kg nie będzie wypisane do domu.
Dziecko przed wyjściem do domu powinno być skonsultowane przez lekarzy innych specjalności.
I tak:
Po wyjściu ze szpitala wcześniaki kierowane są do poradni dla dzieci przedwcześnie urodzonych. W tej poradni systematycznie ocenia się rozwój wcześniaka nawet do 8 roku życia.
Należy pamiętać, że rozwój wcześniaka uwarunkowany jest jego stanem ogólnym zdrowia w chwili urodzenia. W dużej mierze zależy też od środowiska zewnętrznego.
Masz problem?